Cỏ dại mọc ở mọi nơi, và có vẻ như không có ích lợi gì đặc biệt. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy rằng chúng lại có những công dụng đáng kinh ngạc. Trong bài viết dưới đây, Sự Thật 365 sẽ điểm tên các loại cỏ dại ở Việt Nam nhằm giúp bạn đọc hiểu rõ hơn những đặc điểm của loại thực vật này nhé!.
Điểm Tên Các Loại Cỏ Dại Ở Việt Nam
Cỏ Vòi Voi
- Cỏ vòi voi, hay còn được biết đến dưới các tên khác như: cẩu vĩ trùng, dền voi, và tên khoa học Boraginaceae.
- Cây cỏ vòi voi thường có chiều cao trung bình từ 20 đến 45cm khi đã trưởng thành. Thân cây khô, cứng và phân nhánh nhiều, được bao quanh bởi lớp lông nhám. Lá của cây có hình dạng vòi voi, nhăn nheo và sần sùi, với mép lá có răng cưa.
- Cỏ vòi voi là loại cây dại có sức sống mạnh mẽ và khả năng chịu hạn tốt, có thể sinh trưởng trên mọi loại địa hình.
- Hoa của cây có hình dạng giống như đuôi mèo, được xếp theo hàng dài. Khi hoa chín và khô, hạt hoa sẽ được gió thổi đi khắp nơi.
- Nếu gặp đủ điều kiện ẩm ướt, cây có thể phát triển thành cây con.
Cỏ Mần Trầu
- Cỏ mần trầu, còn được biết đến với các tên khác như cỏ Vườn Trầu, cỏ Màn Trầu, cỏ dáng…, thuộc tên khoa học: Eleusine indica (L.) Gaertn, thuộc họ Lúa (Poaceae).
- Cây mọc thành cụm, thân cây ban đầu mọc bò dài rồi thẳng đứng và phân nhánh. Chiều cao của cỏ mần trầu dao động từ 30 đến 50cm.
- Lá cây hình dải nhọn, mọc so le, có phiến lá mềm mại và nhẵn, bìa lá mỏng với lông, lá cây được xếp thành hai dãy cách nhau.
- Hoa mọc thành cụm gồm 5 đến 7 bông ở đỉnh cành hoa, và khoảng 2 bông khác mọc ở phía dưới. Quả của cây dài khoảng 3 – 4mm, hình dạng thuôn dài gần như có 3 cạnh. Mùa ra hoa và quả của cây mần trầu thường vào khoảng tháng 5 – 7.
- Cỏ mần trầu thích ánh sáng, ẩm ướt và có thể chịu được bóng. Ở Việt Nam, cây mọc ở mọi nơi, thường mọc thành đám ở các vùng đồng bằng, trung du và cao nguyên.
- Qua thu hoạch và chế biến: Cỏ mần trầu có thể thu hái quanh năm, toàn bộ cây được thu vào mùa khô, sau đó được rửa sạch và sử dụng tươi hoặc phơi khô.
- Theo y học cổ truyền và các nghiên cứu, cỏ mần trầu được sử dụng trong sách thuốc với tên dã kê thảo; hơi đắng nhưng sẽ có vị ngọt,và tính mát.
- Tác dụng của cỏ mần trầu bao gồm: bổ huyết, hành huyết, lợi tiểu, giải độc, mát gan. Nó được sử dụng trong các trường hợp hư tổn, chướng bụng, tiểu tiện không thông, phong thấp, trị sốt rét, sốt ốm, gan nóng, huyết áp cao, viêm não, viêm màng não, viêm nhiễm tiết niệu, và mụn nhọt.
Cỏ Trai
- Cây Thài Lài, hay còn được biết đến với tên gọi là cây Thài Lài, thường có thân phân nhánh, với nhiều rễ và bò đứng.
- Lá của cây Thài Lài thẳng và thon dài, có chiều dài từ 5 đến 11cm, thường có lông ở bìa lá.
- Cây Thài Lài sinh sản bằng hạt và cũng có thể sinh sản bằng thân. Đặc biệt, ở những vùng đất ẩm ướt, cây Thài Lài thường phát triển nhanh chóng, đặc biệt là trong các vườn trồng cam và chuối.
Cỏ Chác
- Cỏ chác hại lúa có tên khoa học là Cyperus difforunis L., là loại cỏ có hình dạng tam giác, tạo thành bụi dày với nhiều chồi cao từ 20-70 cm và sinh sản bằng hạt.
- Có nhiều biện pháp phòng trừ cỏ chác cho lúa nước, bao gồm: làm đất cẩn thận, ngâm nước để diệt cỏ, và sử dụng thuốc hóa học như Stunil 60 EC, Sofit 300 ND,, Sirius lowp…
Cỏ Lông
- Đây là loại cỏ dại thường mọc rậm rạp trong các vườn nhà và các khu đất trống.
- Cỏ này có thân cứng, bò dài cả theo chiều dọc và chiều ngang, có thể đạt đến chiều dài tối đa 6m và chiều cao tối đa của cỏ lông là 3m.
- Lá của cỏ lông xen kẽ với nhau và thường có lông ở mỗi đốt. Cỏ lông có phiến lá hẹp, hình mũi mác và lá phẳng.
- Hoa của cỏ lông thường có màu tím nhạt.
- Cỏ lông sinh sản bằng cả hạt và thân bò. Đặc biệt, trong môi trường đầy ẩm, cỏ lông có thể phát triển mạnh mẽ bằng cách bò dài ra xa.
Dền Gai
- Dền gai là loại cỏ có thân thẳng, phân nhánh nhiều, thường có màu xanh đậm hoặc nâu.
- Lá của dền gai thường có hình dạng từ mũi mác đến bầu dục, với các gân lõm rõ ràng phía dưới thân lá.
- Hoa của dền gai thường mọc thành chùm ở nách lá, có thể dài và thon.
- Dền gai sinh sản thông qua hạt.
Cỏ Leo
- Cỏ leo thường mọc dại ở các đồng cỏ, bờ đê, bãi đất hoang và các bờ tường.
- Ít người biết rằng cỏ leo chứa nhiều vitamin A và B, silica (một hợp chất hóa học có lợi cho da), saponin (một loại Glycosid tự nhiên phổ biến trong nhiều loài thực vật, đặc biệt là sâm), sắt và kali.
- Rễ của cỏ leo có thể được xay thành bột để làm gia vị cho các món ăn hoặc nấu thành trà, giúp lợi tiểu, chống viêm và làm sạch cơ thể.
Cỏ Gấu
- Cỏ gấu, còn được biết đến với tên gọi khác là cỏ cú, là loại cỏ dại có thân láng, không phân cành.
- Cỏ gấu khi trưởng thành có chiều cao từ 20 đến 50cm, lá của nó thường hẹp và màu xanh đậm.
- Thân của cỏ gấu mang hoa và sinh sản thông qua hạt cũng như thân ngầm.
- Cỏ gấu được xem là một trong những loại cỏ khó diệt nhất và có nhiều khả năng cạnh tranh dinh dưỡng cao nhất với cây trồng.
Bồ Công Anh
- Bồ công anh thường mọc trên các đồng cỏ và cánh đồng được chiếu sáng mặt trời. Nó giàu vitamin C, vitamin A, K, magiê và cung cấp 10% lượng canxi cần thiết cho cơ thể.
- Bồ công anh được cho là có tác dụng chống viêm, kích thích sự thèm ăn, tăng cường sự trao đổi chất và tiêu hóa, làm sạch gan, giúp kiểm soát bệnh tiểu đường, có tính chất chống oxy hóa, cung cấp chất xơ, có tác dụng lợi tiểu và ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiểu.
- Rễ và hoa của bồ công anh có thể được sử dụng để pha trà, thân cây có thể được sử dụng để làm nước sốt kết hợp với ngò, lá có thể được sử dụng trong salad hoặc như gia vị cho món mì ống và hải sản.
Cỏ Kim Thất
- Cây kim thất, hay còn được biết đến với tên gọi cây tàu bay, thường có thân phân cành thẳng đứng và chứa nhiều nước.
- Lá của cây kim thất thường được sắp xếp theo hình dạng xoắn ốc và có phiến lá nhọn ở cả hai đầu. Bìa lá của cây kim thất thường có các răng cưa.
- Cây kim thất sinh sản thông qua hạt và thường phát triển mạnh mẽ trong các vườn cây mới trồng và các vườn cây con trong giai đoạn trưởng thành.
Cỏ Tranh
- Cỏ tranh là loại cỏ thân đứng, thường có lông ở mắt và có thể cao tới 1.5m.
- Lá của cỏ tranh có phiến màu xanh dài, với mép lá thường có lông.
- Cỏ tranh sinh sản thông qua hạt và thân ngầm.
- Loại cỏ này thường phát triển nhanh và mạnh mẽ trong những vùng đất hoang, nơi có nhiều dinh dưỡng.
Cỏ Chân Gà
- Cỏ chân gà là loại cỏ hằng, thường mọc thành từng khóm nhỏ.
- Cỏ chân gà có thân bò, thường cao từ 10 đến 15cm, với rễ phát triển ở các đốt dưới thấp của thân.
- Lá của cỏ chân gà nhỏ, dài, và thân lá hẹp, thường có lông ở mép lá.
- Khi phát hoa, cỏ chân gà thường mang từ 3 đến 5 bông hoa có hình dạng hình lược, mọc từ đỉnh của thân.
- Cỏ chân gà sinh sản thông qua hạt. Đặc biệt, trong những khu vực mới được cải tạo đất hoặc được cày xới, cỏ chân gà thường phát triển nhanh chóng và rất mạnh mẽ.
Cỏ Tinh Thảo Chickweed
- Cỏ Tinh Thảo Chickweed, còn được gọi là Chickweed (Stellaria media), là một loại cỏ dại mạnh mẽ thuộc họ Cẩm Chướng, thường mọc trên các cánh đồng hoặc lề đường bỏ hoang.
- Ít ai biết cỏ Tinh Thảo có thể ăn chín hoặc sử dụng như salad, đặc biệt thơm ngon khi kết hợp với cá hoặc măng tây và chút nước cốt chanh, muối, dầu, và hạt tiêu.
- Cỏ Tinh Thảo Chickweed thường ra hoa vào mùa xuân với những bông hoa nhỏ màu trắng.
- Chiều cao của nó có thể lên đến 50 cm, thân mảnh mai với lá màu xanh, giàu vitamin A, B và C, cùng axit béo Omega 6.
- Từ thời cổ đại, nó đã được sử dụng như một loại thuốc mỡ hoặc thuốc bôi để điều trị các vấn đề da như ngứa.
Ngoài ra, nó còn được sử dụng trong điều trị ho, bệnh vẩy nến, viêm khớp dạng thấp, loét dạ dày và như một “chất làm sạch máu”. Chickweed còn có những mối liên kết đặc biệt trong lịch sử và văn hóa, là một trong bảy loại thảo dược được sử dụng để nấu cháo vào mùa xuân tại Nhật Bản.
Rau Ngáp Hay Cỏ Dại Giersch
- Cỏ dại Giersch thường mọc dày đặc trên các con đường, bờ rìa cánh đồng, và thậm chí làm đầy vườn nhà.
- Nó giàu vitamin C đáng kể, kali, sắt và nhiều khoáng chất khác.
- Giersch chủ yếu giúp tăng cường hệ miễn dịch và ngăn chặn tình trạng mất nước. Với hương vị kết hợp giữa cà rốt và cỏ tây, lá của Giersch thường được sử dụng làm gia vị cho các món bơ sữa, nước sốt mayonnaise, súp kem và nhiều món ăn khác.
Cỏ Thi
- Cỏ Thi, còn được biết đến với các tên khác như cúc vạn diệp, dương kỳ thảo
- Thường mọc dày đặc trên các con đường cằn cỗi, đồng cỏ, bờ kè hoặc trên các mảnh đá.
- Nó chứa nhiều tinh dầu, chất đắng, protein, nhựa, inulin (chất quan trọng cho hệ tiêu hóa, sức đề kháng…), kali và đồng.
- Lá cỏ Thi tươi thường được sử dụng để kiểm soát chảy máu từ vết thương, điều trị các vấn đề về tiêu hóa, giảm sốt, làm giảm chảy máu kinh nguyệt, kích thích tuần hoàn và giảm đau răng.
- Trong Y học Trung Quốc, cỏ thi được cho là có thể ảnh hưởng đến thận, gan và các kênh năng lượng trong cơ thể.
- Lá non của nó được sử dụng trong muối thảo dược, làm gia vị cho bột mì hoặc bơ thảo mộc. Hoa của cỏ thi có thể được thêm vào các món salad hoặc pha vào nước chanh để tạo ra một đồ uống mát lạnh.
Lời Kết
Trên đây là các loại cỏ dại thường gặp ở Việt Nam. Việc nhận biết và hiểu rõ về đặc điểm cũng như tác dụng của từng loại cỏ dại là cách giúp bạn có thể sử dụng chúng một cách hiệu quả. Đừng ngần ngại chia sẻ với người thân và gia đình nếu bạn thấy những thông tin trên hữu ích nhé! Chúc bạn một ngày tốt lành!